İran halkı İsrail’e yönelik askeri cevabı desteklemede hemfikir

Yusuf Yağlı
Siyonist İsrail rejiminin İran İslam Cumhuriyeti’nin sivil ve askeri yapılarına karşı 13 Haziran 2025 tarihinde başlattığı, pek çok sivilin ve üst düzey askeri personelin hayatını kaybetmesine neden olan saldırı birçok yönden analiz edilirken sosyal psikoloji açısından da analiz edilmelidir. Zira bu savaşın politik, siyasi, askeri, ekonomik boyutlarının temelinde savaşın gidişatını ve sonunu belirleyecek en önemli faktörlerden biri de halkların tutumu ve motivasyonudur. Bu açıdan hem işgalci İsrail halkının hem de İran İslam Cumhuriyeti halkının meseleye gösterdiği reaksiyon ve takındığı tavır savaşın gidişatını köklü bir biçimde etkileyecektir.

Bu meseleyi İran halkı açısında daha iyi anlamak için yakın-geçmiş tarihten başlayarak konuyu irdelemek, en sağlıklı yöntem olacaktır.

İran halkındaki Türk halklarıyla da benzerlik gösteren özellikle dış etkenlere ve güçlere karşı vatanseverlik ruhu, yeni olan ve sadece yakın tarihte görülen bir yaklaşım ve tutum değildir. Aksine tarihin en eski medeniyetlerinden biri olması hasebiyle İran halkı, 3000 yıla varan tarihsel sürecinde[1] inanç, kültür, gelenek, vatan gibi konularda birliktelik göstermiş ve bu açıdan birçok medeniyete de örnek olmuştur.[2][3]

1979’da gerçekleşen İslam İnkılabı yakın geçmişte İran halkının kararlılıkla yürüttüğü mücadele ve gösterdiği birlikteliğin temel neticesine dair bir örnektir. Yaklaşık 15 yıl süren bir mücadelenin ardından Şah rejiminin sırtını yasladığı süper güçlere, onların birçok anlamda sistemi beslediği araçlara, askeri ve güvenlik anlamında sistemin elinde tuttuğu bastırıcı ve boğucu güce rağmen halk gücünün ve birlikteliğinin ne kadar belirleyici olduğu İslam İnkılabı’nın başarıya ulaşması ve Şah rejiminin yıkılması ile açığa çıkmış oldu.[4] Kendi içinde çeşitli dünya görüşlerine mensup olsalar da bu farklılıkları aşmayı beceren İran halkı emperyalizme boyun eğen, kapitalist düzenle ayakta duran, kapitülasyonlarla yabancı devletlere ve bireylere ciddi imtiyazlar sağlayan, kurduğu saray düzeniyle halktan kopan, ABD’nin ve İngiltere’nin Batı Asya’daki karakolu haline gelen rejimi en ağır bedelleri ödeyerek yıkmayı ve yerine Velayet-i Fakih doktrini temelinde yükselen İslam Cumhuriyeti’ni inşa etmeyi başardı.[5]

İran halkı, gerçekleşen İslam İnkılabı’nın hemen ardından, Batılı ülkelerin askeri, lojistik ve propaganda desteğini alan Irak’taki Baas rejiminin başlattığı ve 1980-1988 yılları arasında 8 yıl boyunca İran’a dayatılan İran-Irak savaşında (Tahmili Savaş),[6] yüz binlerce insanını kaybetmesine rağmen kurduğu bu yeni nizamın arkasında olduğunu ispat etti.[7]

İslam İnkılabı’ndan sonra ABD tarafından başlatılan (aslında biraz daha derinlere inildiğinde bunun Siyonist-Evanjelist sistem tarafından başlatıldığı görülmektedir) ambargolar, dayatmalar, kara propagandalar, insan hakları eleştirileri, ekonomik-askeri izolasyonlar vs. ile İran’daki nizamın önce zayıflatılması ve ardından da içeride ve dışarıda kendini savunamaz hale getirilerek yıkılması amaçlandı. Bu sürece Halkın Mücahitleri Örgütü[8] adıyla maruf terör örgütünün eliyle yürütülen terör olayları, 2009 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından baş gösteren gösteriler, 2022’de Mehsa Emini isimli bir bayanın tabii sebeplerle ölümü üzerinden başlatılan protestolar yoluyla halk ile devlet arasındaki bağın koparılmasına çalışıldı. Tün bunlara devlet adamlarına, bilim insanlarına, sanatçılara karşı kesintisiz bir şekilde gerçekleştirilen terör eylemleri ve suikastlar ile milliyetçilik, Turancılık, Kürtçülük ve benzeri etiketler altında ayrılıkçıların desteklenmesi eşlik etti.

Tüm bunlardan ayrı olarak, İmam Humeyni’nin emriyle Filistin meselesinin İran İslam Cumhuriyeti’nin dış politikasında ana gündem maddesi olarak belirlenmesi, Siyonist İsrail’in bir devlet olarak tanınmayarak Tahran’daki elçiliğin boşaltılıp binanın Filistin Kurtuluş Örgütü’nün kullanımına verilmesi ve Ramazan ayının son Cuma gününün Kudüs Günü olarak ilan edilmesi, Batılı güçlerin İran’a karşı düşmanca tutumunu perçinledi. Öte yandan, Filistin meselesi hem Siyonist rejimin Arz-ı Mev’ud metaforu üzerinden yürüttüğü yayılma politikası hem dini gerekçeler sebebiyle özelde İran halkı olmak üzere bölgedeki Müslüman halklarda bir hassasiyet oluşturdu. İran İslam Cumhuriyeti’nin, Filistin meselesine özel ilgi göstermesi ve Siyonizm’e karşı her türlü oluşuma destek vermesi İran halkı içinde çok ciddi karşılık buldu.

Bugünlerde yaşanan İran-İsrail savaşında da dünyaya birçok açıdan yıpranmış lanse edilen İslam Cumhuriyeti’ne karşı İsrail’in yürüttüğü politikanın, Batılı medya ve organların beklentisinin aksine halk hiç olmadığı kadar devletlerinin ve İslam Cumhuriyeti’nin arkasında olduğunu gösterdi. Sanatçısından yazarına,[9] sporcusundan akademisyenine,[10][11] muhalif partilerden[12] farklı demografik yapılara kadar 7den 70e halk,[13][14][15] ülkelerinin yanında olduklarını[16] ve özellikle Veliyy-i Fakih Seyyid Ali Hamenei’ye bağlı olduklarını[17] ilan ettiler.[18] Saldırının ilk gününden itibaren sokaklarını, şehirlerini ve ülkelerini[19] terk etmeyen İranlılar,[20][21] Siyonistlerin bu anlamda planlarını suya düşürdü.